Ostatni nabór wniosków o dofinansowanie z Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 w ramach Priorytetu VII Kultura w aktualnej perspektywie finansowej zbliża się wielkimi krokami.


Zdobycie wielomilionowego dofinansowania na inwestycje w kulturze jest nie lada wyzwaniem – wiedzą o tym przedstawiciele samorządów, instytucji kultury i zarządcy zabytków. Skomplikowane procedury, konieczność zaplanowania zarówno inwestycji, jak i działań miękkich, a do tego silna konkurencja sprawiają, że łatwo przeoczyć kluczowe elementy decydujące o sukcesie wniosku.

Zbliża się ostatni nabór dla  Działania 7.1 Infrastruktura kultury i turystyki kulturowej Programu FEnIKS. To szansa na realizację projektów skupiających się na rozwoju infrastruktury kulturalnej oraz ochronie i podnoszeniu atrakcyjności turystycznej obiektów dziedzictwa kulturowego. Program FEnIKS oferuje dofinansowanie do 79,71% kosztów kwalifikowalnych dla projektów o wartości od 10 milionów złotych. Wartość dofinansowania może wynieść nawet 50 mln zł, a całkowita wartość projektów nie jest ograniczona. Jednak bez odpowiedniego przygotowania i zaplanowania projektu – nawet najlepszy pomysł może nie uzyskać wsparcia.

Z dalszej części artykułu dowiesz się więcej o zasadach programu.

Kto może złożyć wniosek do programu?

  • instytucje kultury posiadające zbiory wchodzące w zakres Narodowego Zasobu Bibliotecznego,
  • publiczne szkoły i uczelnie artystyczne
  • podmioty zarządzające obiektami wpisanymi imiennie na listę UNESCO lub na listę Pomników Historii Prezydenta RP

W przypadku projektów dotyczących obiektów znajdujących się w granicach wpisów obszarowych na listę UNESCO lub Pomników Historii Prezydenta RP wnioskodawcami mogą być również:

  • jednostki samorządu terytorialnego na rzecz samorządowych instytucji kultury,
  • samorządowe instytucje kultury,
  • organizacje pozarządowe,
  • kościoły i związki wyznaniowe (tylko w Obszarze 2.)

Cele programu – na co można przeznaczyć środki?

Rozwój infrastruktury kultury i ochrona dziedzictwa kulturowego

Projekty obejmują rozwój infrastruktury kultury oraz ochronę dziedzictwa kulturowego w celu wzmocnienia ich wpływu na rozwój gospodarczy i włączenie społeczne, wpisując się również w zieloną i cyfrową transformację.

W efekcie realizacji projektów nastąpić powinien wzrost udziału społeczeństwa w życiu kulturalnym oraz podniesienie atrakcyjności turystycznej regionów. Wsparcie otrzymają projekty, które przyczyniać się będą do likwidacji barier w dostępie do kultury dla osób wykluczonych, wzrostu liczby odwiedzających oraz tworzenia nowych miejsc pracy.

W ramach wspieranych projektów zakłada się wyposażenie placówek w nowoczesne technologie i sprzęt, co zapewni ciągłość prowadzenia działalności w warunkach kryzysu czy ograniczonej dostępności m.in. poprzez świadczenie oferty on-line.

Projekty pozwolą instytucjom kultury na rozwój atrakcyjnej oferty kulturalnej, dostosowanej do potrzeb odbiorców i wyzwań XXI wieku.

W realizowanych inwestycjach będą stosowane rozwiązania energooszczędne.

Program FEnIKS wspiera inwestycje o charakterze ponadregionalnym.

Dwa obszary wsparcia projektów

Obszar 1. Rozwój infrastruktury kultury – zabytkowej i niezabytkowej

Pierwszy obszar obejmuje:

  • tworzenie odpowiednich warunków infrastrukturalnych, które zachęcają do aktywnego uczestnictwa w kulturze i życiu społecznym,
  • budowa nowoczesnej infrastruktury kulturalnej, dostosowanej do potrzeb współczesnych odbiorców, która zapewnia użytkownikom komfortowe i bezpieczne warunki korzystania z oferty,
  • wspieranie włączenia społecznego i edukacji kulturalnej poprzez likwidację barier w dostępie do kultury dla osób ze szczególnymi potrzebami.

Wspierane w ramach tego obszaru działania dzielą się na 3 kategorie.

Obowiązkowe: prace konserwatorskie i/lub prace restauratorskie; roboty budowlane; nadzór nad pracami/robotami; działania informacyjno-promocyjne.

Nieobowiązkowe: prace w otoczeniu; zakup sprzętu i wyposażenia do realizacji oferty; konserwacja zabytków ruchomych, muzealiów, księgozbiorów; digitalizacja zabytków ruchomych i ich udostępnienie; zarządzanie projektem.

Obowiązkowe minimum jedno zadanie miękkie: podnoszenie kompetencji kadr beneficjenta; działania edukacyjne podnoszące świadomość ekologiczną społeczeństwa; działania związane ze współpracą z partnerami z innych państw.

Obszar 2. Ochrona i podniesienie atrakcyjności turystycznej obiektów dziedzictwa kulturowego

  • podniesienie atrakcyjności,
  • poprawa obsługi ruchu turystycznego,
  • tworzenie lub wzmocnienie marki,
  • rozwój usług wykorzystujących nowoczesne technologie w zakresie prezentacji oferty najcenniejszych zabytków w kraju (obiekty UNESCO, Pomniki Historii).

Wspierane w ramach tego obszaru działania również dzielą się na 3 kategorie.

Obowiązkowe: prace konserwatorskie i/lub prace restauratorskie; roboty budowlane; nadzór nad pracami/robotami; działania informacyjno-promocyjne.

Nieobowiązkowe: budowa nowych obiektów służących obsłudze ruchu turystycznego; prace w otoczeniu; zakup sprzętu i wyposażenia do realizacji oferty; konserwacja zabytków ruchomych, muzealiów, księgozbiorów; digitalizacja zabytków ruchomych i ich udostępnienie; zarządzanie projektem.

Obowiązkowe minimum jedno zadanie miękkie: podnoszenie kompetencji kadr beneficjenta; działania edukacyjne podnoszące świadomość ekologiczną społeczeństwa; działania związane ze współpracą z partnerami z innych państw; opracowanie dokumentu pn. „Strategia promocji zabytku oraz związanego z nim miejsca”.

Wartość, poziom dofinansowania, koszty kwalifikowane

  • Minimalna wartość całkowita projektu: 10 mln PLN
  • Maksymalna wartość dofinansowania z EFRR: 50 mln PLN
  • Wartość wydatków w ramach cross-financingu (na działania miękkie) nie może przekroczyć 15% dofinansowania z EFRR
  • Poziom dofinansowania z EFRR w wydatkach kwalifikowanych projektu wynosi maksymalnie do 79,71%
  • Środki finansowe wnioskodawcy, będącego jednostką samorządu terytorialnego lub jednostką współprowadzoną lub podległą jednostce samorządu terytorialnego, kościołem i związkiem wyznaniowym, organizacją pozarządową, przedsiębiorstwem (dotyczy wyłącznie przedsiębiorstw zarządzających obiektami UNESCO), przeznaczone na zapewnienie wkładu własnego, muszą przynajmniej częściowo (5% wydatków kwalifikowanych) pochodzić ze środków własnych lub nie podlegających umorzeniu pożyczek

Wydatki niekwalifikowane w ramach projektu:

  • wkład niepieniężny,
  • koszty prac związanych z elementami infrastruktury drogowej powyżej 15% kosztów kwalifikowanych w projekcie
  • koszty prac związanych z budową nowych dróg lub parkingów/miejsc postojowych w miastach
  • koszt wycinki drzew
  • prace dotyczące drzew realizowane niezgodnie ze standardami ochrony drzew
  • koszt zakupu nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, innych tytułów prawnych do nieruchomości
  • koszt podatku od towarów i usług (VAT), z wyjątkiem braku możliwości odzyskania przez wybrane podmioty

Wybrane kryteria oceny projektów FEnIKS

Środowisko, klimat, zasada „nie czyń poważnej szkody” (ocena Tak/Nie)
  • Zgodność projektu z wymaganiami prawa dotyczącego ochrony środowiska badana wieloaspektowo.
  • Czy inwestycja w infrastrukturę przewidziana w ramach projektu jest odporna na zmiany klimatu.
  • Projekt jest zgodny z celami zrównoważonego rozwoju ONZ, Porozumienia Paryskiego oraz zasadą „nie czyń poważnych szkód”.
Zgodność projektu z zasadami równości szans, włączenia społecznego i niedyskryminacji – 4 kryteria (ocena Tak/Nie)
Zastosowanie elementów edukacyjnych w projekcie (edukacja ekologiczna)
  • Projekt obejmuje elementy edukacyjne w zakresie podnoszenia świadomości ekologicznej społeczeństwa, na przykład czystego powietrza, rozwiązania zgodne z GOZ lub oszczędności energii/zasobów naturalnych (1 pkt.)
Projekt przewiduje elementy związane ze współpracą z partnerami z innych państw
  • Projekt zakłada współpracę, w tym wymianę wiedzy i doświadczeń oraz konsultacje, z partnerami z innych Państw Członkowskich, kandydujących lub stowarzyszonych (do 2 pkt.)
Zastosowanie elementów z zakresu gospodarki o obiegu zamkniętym, poprawy efektywności energetycznej, OZE, ochrony przyrody (w tym różnorodności biologicznej) oraz adaptacji do zmian klimatu (do 6 pkt.)
  • Zastosowane rozwiązania w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym.
  • Zastosowane rozwiązania w zakresie odporności i adaptacji do zmian klimatu.
  • Zastosowane rozwiązania w zakresie ochrony przyrody.
  • Zastosowane elementy w zakresie poprawy efektywności energetycznej lub OZE.
  • Dodatkowe nasadzenia drzew lub drzew i krzewów ponad te wynikające z rozstrzygnięć administracyjnych
Projekt jest realizowany na jednym z dwóch obszarów strategicznej interwencji wskazanych w KSRR, tj. na obszarze miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze lub obszarze zagrożonym trwałą marginalizacją (do 3 pkt.).
Projekt wynika z zapisów strategii terytorialnej (ZIT lub IIT) bądź strategii rozwoju ponadlokalnego albo wynika z dokumentów strategicznych (do 2 pkt.)
Wybrane kryteria obligatoryjne, obowiązkowe (Tak/Nie) dotyczą m.in.:
  • Działania miękkie w projekcie, np. szkolenia.
  • Projekt wspiera proces transformacji cyfrowej. Zakup wyposażenia oraz technologii informatycznych ma na celu poprawę
  • jakości oferty kulturalno-edukacyjnej, zwiększenie liczby osób korzystających z oferty.
  • Partycypacja społeczna w podejmowaniu decyzji dotyczących projektu.
  • Poprawność i wiarygodność analizy popytu.
  • Nowe miejsca pracy utworzone po zakończeniu projektu (minimum 1 EPC).
  • Zgodność z zasadami Nowego Europejskiego Bauhaus.
  • Rozwiązania dla osób ze szczególnymi potrzebami.
Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania przez projekt w punktowanej ocenie merytorycznej wynosi: 74 pkt.
Aby projekt mógł zostać pozytywnie oceniony musi uzyskać co najmniej: 44 pkt.
Oferta kulturalno-edukacyjna po zakończeniu projektu (do 21 pkt.) (po min. 6 wydarzeń rocznie w każdym roku okresu trwałości)
  • Oferta zawiera wydarzenia związane z promocją lokalnej kultury i historii.
  • Zawiera wydarzenia specjalnie kierowane do dzieci i młodzieży.
  • Zawiera wydarzenia specjalnie kierowane do seniorów.
  • Zawiera wydarzenia realizowane na obszarach wiejskich, poza wspieranym obiektem.
  • Zawiera elementy zwiększające zaangażowanie społeczności lokalnej.
Współpraca z podmiotami zewnętrznymi w realizacji oferty kulturalno-edukacyjnej po zakończeniu projektu (do 4 pkt.).
  • Projekt zakłada zaangażowanie co najmniej 2 podmiotów niepowiązanych do prowadzenia zajęć artystycznych lub innych inicjatyw społeczno-kulturalnych (minimum 9 wydarzeń rocznie).
Nowa przestrzeń do prowadzenia działalności kulturalnej, edukacji kulturalnej lub edukacji społecznej (do 2 pkt.)
  • Powstała w ramach projektu nowa przestrzeń dostępna dla zwiedzających/odbiorców powinna być znacząca, tj. wynosić powyżej 30,01% powierzchni użytkowej obiektu.
Zwiększenie dostępności on-line (do 4 pkt.)
  • Liczba wydarzeń on-line/rok (do realizacji po zakończeniu projektu, w każdym roku okresu trwałości).
Rozwój widowni (do 2 pkt.)
  • Oferta kulturalno-edukacyjna uwzględnia wyniki opracowanych przez wnioskodawcę badań dot. rozwoju widowni/odwiedzających.
Wzrost liczby odwiedzających (do 4 pkt.)
  • Przeprowadzona analiza popytu wykazała zapotrzebowanie na dany projekt, poprzez wykazanie szacowanej liczby dodatkowych odwiedzających.
Podnoszenie kompetencji kadr wnioskodawcy (do 4 pkt.)
  • Liczba przeszkolonych osób (zatrudnianych u wnioskodawcy na podstawie umowy o pracę)
Nowe miejsca pracy utworzone po zakończeniu projektu (do 4 pkt.)
  • Za 4 miejsca pracy do 3 pkt.
  • Dodatkowe kryterium 1 pkt. za 1 miejsce pracy dla osoby z niepełnosprawnościami, z mniejszości narodowej lub powyżej 50 roku życia.
Poprawa stabilności finansowej wnioskodawcy (do 3 pkt.)
  • Plan zwiększenia, w wyniku realizacji projektu, stopy samofinansowania działalności prowadzonej w obiekcie/-ach będącego/-ych przedmiotem projektu, z którego jednoznacznie wynika dywersyfikacja źródeł dochodów własnych i poleganie w większym stopniu na środkach pochodzących spoza publicznych środków krajowych (sprzedaż, wynajmy).
Dostosowanie do osób ze szczególnymi potrzebami (do 2 pkt.)
  • Zaproponowane w projekcie działania zapewniające jak najszerszy możliwy dostęp do rezultatów projektu odbiorcom oferty ze szczególnymi potrzebami, w tym osobom niepełnosprawnym. Dotyczy to zarówno prezentacji rezultatów projektu, jak i poprawy korzystania z oferty powstałej w wyniku realizacji inwestycji dla osób ze szczególnymi potrzebami.
Wybrane kryteria obligatoryjne, obowiązkowe (Tak/Nie) dotyczą m.in.:
  • Działania miękkie w projekcie, np. szkolenia.
  • Projekt wspiera proces transformacji cyfrowej. Zakup wyposażenia oraz technologii informatycznych ma na celu poprawę
  • jakości oferty kulturalno-edukacyjnej, zwiększenie liczby osób korzystających z oferty.
  • Partycypacja społeczna w podejmowaniu decyzji dotyczących projektu.
  • Poprawność i wiarygodność analizy popytu.
  • Nowe miejsca pracy utworzone po zakończeniu projektu (minimum 1 EPC).
  • Zgodność z zasadami Nowego Europejskiego Bauhaus.
  • Rozwiązania dla osób ze szczególnymi potrzebami.
Wpływ na rozwój turystyki w regionie
  • Sposób w jaki projekt będzie stymulował działalność turystyczną w regionie, udowadniając jego wpływ na sferę ekonomiczną i społeczną oraz rozwój zrównoważonej turystyki
Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania przez projekt w punktowanej ocenie merytorycznej wynosi: 72 pkt.
Aby projekt mógł zostać pozytywnie oceniony musi uzyskać co najmniej: 43 pkt.
Oddziaływanie projektu – budowanie potencjału miejsca, po zakończeniu projektu (do 10 pkt.)
  • Będzie wspierać lokalną przedsiębiorczość poprzez promocję lub sprzedaż produktów powiązanych obszarowo lub
  • tematycznie z projektem.
  • Będzie wspierał ginące zawody.
  • Stanie się on częścią nowego szlaku turystycznego lub zostanie dołączony do już istniejącego szlaku.
  • Jest zgodny z lokalną lub regionalną strategią rozwoju turystyki
Podniesienie atrakcyjności oferty turystycznej (do 14 pkt.)
  • Zapewnione zostanie oprowadzanie z przewodnikiem.
  • Przewidziano organizację zajęć z zakresu edukacji kulturalnej związanych z zabytkiem, jego historią, lokalną historią, lokalnymi bohaterami, lokalną kulturą, rękodziełem.
  • Przewidziano organizację koncertów spektakli lub wystaw.
  • Powstanie kawiarnia, punkt gastronomiczny, sklep z produktami turystycznymi, księgarnia, punkt informacji turystycznej.
  • Poprawiona zostanie jakość obsługi odwiedzających (np. audioprzewdniki).
  • Informacje turystyczne będą przetłumaczone na język angielski i inny związany ze specyfiką miejsca.
  • Obiekt będzie otwarty dla odwiedzających 6 dni w tygodniu, minimum przez 8 godzin na dobę, w tym co najmniej 2 dni w tygodniu w godzinach popołudniowych (tj. do 19.00).
Stan zachowania zabytku (do 2 pkt.)
  • Priorytetowo traktowane będą projekty, których główny zakres rzeczowy dotyczy zabytku wyłączonego z użytkowania lub zabytku użytkowanego, który bez interwencji ulegnie całkowitej i bezpowrotnej degradacji w najbliższym czasie.
Zwiększenie dostępności on-line (do 4 pkt.)
  • Liczba wydarzeń on-line/rok (do realizacji po zakończeniu projektu, w każdym roku okresu trwałości).
Rozwój widowni (do 2 pkt.)
  • Oferta kulturalno-edukacyjna uwzględnia wyniki opracowanych przez wnioskodawcę badań dot. rozwoju widowni/odwiedzających.
Opracowanie dokumentu pn. Strategia promocji zabytku (do 2 pkt.)
  • W ramach budżetu projektu zaplanowano środki na opracowanie ww. Strategii, która będzie zawierała ramy czasowe, cele do osiągnięcia oraz niezbędny budżet do osiągnięcia celów.
Wzrost liczby odwiedzających (do 4 pkt.)
  • Przeprowadzona analiza popytu wykazała zapotrzebowanie na dany projekt, poprzez wykazanie szacowanej liczby dodatkowych odwiedzających.
Podnoszenie kompetencji kadr wnioskodawcy (do 4 pkt.)
  • Liczba przeszkolonych osób (zatrudnianych u wnioskodawcy na podstawie umowy o pracę)
Nowe miejsca pracy utworzone po zakończeniu projektu (do 4 pkt.)
  • Za 4 miejsca pracy do 3 pkt.
  • Dodatkowe kryterium 1 pkt. za 1 miejsce pracy dla osoby z niepełnosprawnościami, z mniejszości narodowej lub powyżej 50 roku życia.
Poprawa stabilności finansowej wnioskodawcy (do 3 pkt.)
  • Plan zwiększenia, w wyniku realizacji projektu, stopy samofinansowania działalności prowadzonej w obiekcie/-ach będącego/-ych przedmiotem projektu, z którego jednoznacznie wynika dywersyfikacja źródeł dochodów własnych i poleganie w większym stopniu na środkach pochodzących spoza publicznych środków krajowych (sprzedaż, wynajmy).
Dostosowanie do osób ze szczególnymi potrzebami (do 2 pkt.)
  • Zaproponowane w projekcie działania zapewniające jak najszerszy możliwy dostęp do rezultatów projektu odbiorcom oferty ze szczególnymi potrzebami, w tym osobom niepełnosprawnym. Dotyczy to zarówno prezentacji rezultatów projektu, jak i poprawy korzystania z oferty powstałej w wyniku realizacji inwestycji dla osób ze szczególnymi potrzebami.

Zapraszamy do kontaktu!

Chcesz z nami współpracować? Masz pytania?

Wypełnij poniższy formularz kontaktowy, a nasz zespół skontaktuje się z Tobą tak szybko, jak to możliwe!